Қан және оның компоненттерін тасымалдау ережелері.

Қан және оның компоненттерін тасымалдау ережелері.

Емдеу-алдын алу ұйымдары (ЕААҰ) тасымалдаушылары үшін

1. Өнімді беру үшін тасымалдаушыда болу керек:

- медициналық қызметкердің сенімхатының жарамдылық мерзімі ағымдағы тоқсандыққа сәйкес болу керек; сенімхат алдын ала (күні бұрын) толтырылады;

- гемотрансфузиялық орталарды алуға өтінім ( тромбоциттік концентратқа өтінімді факспен растау);

- әр қайсысында бөлек термометрмен, нормативтік құжаттарға сәйкес сұраныстарымен гемотрансфузиялық орталарды бөліп сақтауға арналған контейнерлер.

2. Экспедитор өнімді берер алдында, тасымалдаушы оны алар алдында берілетін қан компоненттеріне макроскопиялық бағалау жасап, гемаконның бүтіндігін және маркасының дұрыстығын тексереді.

3. Қан компоненттерін салу және алу ең қысқа мерзім аралығында (15 мин.

дейін) жүргізілуі қажет.

Қан және оның компоненттерін тасымалдау.

1. Қан компоненттерін тасымалдау тек қана тасымалдау ережелерін қатаң сақтап, жауапкершілікпен атқаратын, оқытылған және дайындалған медицина қызметкерімен жүзеге асырылады.

2. 30 минутқа дейінгі аралықтағы тасымалдау барысы температурасы тұрақтылықпен жеткілікті қамтамасыз етілген кез келген контейнермен жүргізілуі мүмкін.

3. Ұзақтығы 30 минуттан асатын тасымалдау кезінде қан компоненттері изотермиялық контейнердің ішінде сақталуы тиіс (сумка-холодильник).

4. Ұзақтығы бірнеше сағаттарға жететін тасымалдау кезінде сонымен бірге қоршаған ортаның жоғары (20°С жоғары) немесе төмен (0°С төмен) температурасында мұзды элементтерді қолдану қажет.

5. Температураның салқындау тәртібімен (жазғы мезгілде) және температураның жылу тәртібін (қыс мезгілінде) қамтамасыз ететін, «салқындау тізбегі» сақталынған ішінде мұз элементтері бар термоконтейнерлермен қан компоненттерін тасымалдау автокөліктермен немесе басқа да қолайлы көліктермен келесі температуралық тәртіп бойынша жүзеге асырылады:

эритроцитқұрамды қан компоненттері үшін +2°С-тан +10°С-қа дейін;

жаңа мұздатылған плазма үшін -20°С-қа дейін терең мұздатылған тәртіппен;

тромбоциттік концентрат үшін +22°С-тан +24°С-қа дейін;

6. Қан компоненттері (эритроцит құрамды компоненттер, жаңа мұздатылған плазма, тромбоциттік концентрат ) температуралық тәртібі ескерілген маркіленген контейнерлермен, өнімдердің әр түрі бөлек-бөлек жіберіледі.

7. Тасымалдаудың соңғы кезеңінде тасымалдаушыдан өнімді қабылдаған ЕААҰ қызметкері температуралық тәртіпті бақылау үшін, әрбір термоконтейнерде температураны бақылау құралы ( термометр) болу керек.

8. Термоорауышты аралық зат қан компоненттерін мұз элементтерінен ажыратып тұру керек.

9. Қан компоненттерін сілкінуден, соғылудан, аударылудан және қызып кетуден, клеткалық компоненттерді мұздап кетуден сақтау керек.

10.Гемокомпоненттерді тікелей қаладан шығар алдында алу керек (аудандық ЕААҰ үшін).

Қанның құрамдарын сақтау тәртібі

Дайындалған қанның құрамдары соңғы рет тексерілгенге, этикетка жапсырылғанға дейін жіберілуге дайын қанның құрамдарынан бөлек, жеке тоңазытқыштарда немесе тоңазытқыш камераларда, белгілі бір «Қан тексерілмеген! Беруге болмайды!» деген жазуы бар сөрелерде сақталады.

Сақтауға арналған тоңазытқыштар және тоңазытқыш камералар негізгі жарық көзіне қосымша резервтік электр қоректендіру көзіне қосылады.

Температураны бақылайтын автоматты жазатын құрылғы жоқ кезде тар мен мұздатқыштардың темпреатуралық режим мониторингі температуралық режимді тіркеу журналына мәліметтер тәулік ішінде 3 реттен кем емес енгізіледі.

Қанның құрамдары тоңазытқыштарда немесе мұздатқыш камераларда қан тобына және резусына байланысты жеке-жеке сақталады. Әрбір қан тобының сақталатын тоңазытқыштарының немесе мұздатқыш камераларның сөрелеріндегі белгілерге сәйкесті белгілері болады.

Эритроциттер массасы +2⁰С ден +6⁰С-ге дейінгі температурада тігінен сақталады. Сақтау мерзімі консерватқа тәуелді.

Лейкоциттері азайтылған эритроциттер шектеулі мерзімге сақталады – +2⁰С +6⁰С температурада. Сақтау мерзімі консерватқа тәуелді.

Жуылған эритроциттер +2⁰С +6⁰С температурада 24 сағаттан аспайтын уақыт тігінен сақталады.

Сұйықталған эритроциттер +2⁰С ден +6⁰С-ге дейінгі температурада тігінен сақталады. Сақтау мерзімі консерватқа тәуелді.

Аферезді эритроциттер эритроциттер массасы +2⁰С ден +6⁰С-ге дейінгі температурада тігінен сақталады. Егер сүзу немесе басқа әдістермен өңдеу жұмысы ашық жүйеде орындалса, онда сақтау мерзімі шектеулі - +2⁰С +6⁰С температурада 24 сағатқа дейін.

Сүзу әдісімен немесе ашық жүйде дайындалған басқа әдістермен лейкоциттері азайтылқан эритроциттер шектеулі мерзімге +2⁰С-+6⁰С температурада 24 сағатқа дейін сақталады.

Криоконсервленген және криоконсервленген карантиндеу эритроциттер -65⁰С-80⁰С температурада 5 жыл сақталады, сұйық азотта -150⁰С-196⁰С температурада жиырма жылға дейн сақталады.

Ерітілген криоконсервленген эритроциттер ерітілгеннен және жуылғаннан кейін +2⁰С-+6⁰С температурада 24 сағатқа дейін сақталады.

Тромбоциттер концентратын бөлуге арналған қанды дайындалған сәттен бастап +20⁰С +22⁰С температурада 6 сағаттан аспайтын уақыт сақтайды.

Тромбоциттер концентраты (бұдан әрі - ТК) үнемі араластырып отырып +20⁰С-+22⁰С температурада сақталады

Тромбомиксері бар термостат болса сақтау мерзімі дайындау сәтінен 72 сағатқа дейін болады.

Тромбомиксері бар термостат болмаса +22⁰С температурада 24 сағатқа дейін сақталады.

ТК бактериалды контаминацияны бақылауды және дайындау үшін арнайы гемакондарды (КТ үшін) қолданылғанда тромбомиксермен концетратта сақтау мерзімі 5-7 тәулік.

Криоконсервленеген ТК қатырылған түрде электр рефрижераторда -80°С температурада немесе сұйық азот буында -150 температурада бір жыл сақталады.

Гранулоциттер концетраты -22⁰С±2⁰С температурада 24 сағатқа дейін сақталады

Жаңа қатырылған плазманы дайындауға арналған қан +4⁰С +6⁰С температурада 6 сағаттан аспайтын уақыт сақталуы тиіс.

Жаңа қатырылған плазманың (бұдан әрі - ЖҚП) тиімді сақтау температурасы -30⁰С және одан төмен. ЖҚП сақтау мерзімі: -25⁰С -30⁰Стемпературада 12 ай, -30⁰С және одан төмен температурада 24 ай. ЖҚП тасымалдау кезінде (-25⁰С -30⁰С) ұсынылған температураға жақын сақтау температурасы қамтамасыз етіледі. ЖҚП еретілгеннен кейін 1 сағат ішінде пайдалануы тиіс және қайта мұздатуға келмейді.

Криоприципитат -30⁰С және одан төмен температурада 24 ай немесе -25⁰С -30⁰С температурада 12 ай сақталады. Жарамдылық мерзімі қан дайындау күнінен есептеледі.

Егер қан компоненттері ДСҰ жеткізілгенде дереу пайдаланылмайтын болса, онда олар ұсынылған температурада сақталуға жіберіледі.

Сурет: doska.novo-city.ru сайтынан

А.Ш.ЖОЛМАХАНОВА,

қан компоненттерін іріктеу, карантиндеу, сақтау және өнімді жіберу бөлімшесінің аға мейірбикесі